kreślenie początku epoki sprawia badaczom średniowiecza - mediewistom wiele kłopotów. Zjawiska znamienne dla tej epoki sięgają w głęboką przeszłość, krzyżują się i ścierają z wzorami kultury klasycznej. Dlatego też: * okres pomiędzy V a X wiekiem uważa się za okres pograniczny, w którym decydującą rolę odgrywa piśmiennictwo łacińskie i w którym kształtują się idee, nawyki myślowe, tematy i motywy późniejszego średniowiecza, * koniec X po schyłek XV wieku stanowi średniowiecze właściwe, kontynuujące z jednej strony piśmiennictwo łacińskie, a z drugiej - kształtujące twórczość w językach narodowych. W kulturze dokonują się doniosłe zmiany; Polska od przyjęcia chrześcijaństwa w 966 roku znalazła się w orbicie kultury zachodniołacińskiej. Polskie średniowiecze można podzielić na następujące okresy: koniec X-XIII wieku - czas przyswajania, a następnie kształtowania się wzorców kulturalnych średniowiecza. W sztuce - styl romański, w piśmiennictwie - rozwój literatury łacińskiej religijnej i świeckiej, pojawienie się pierwszych utworów religijnych pisanych w języku narodowym ("Bogurodzica", "Kazania świętokrzyskie"), stopniowy rozwój szkolnictwa, bibliotek klasztornych i katedralnych. Już od XII stulecia niektórzy scholarze polscy wyjeżdżają na studia za granicę, do Bolonii i Paryża (Sorbona), a Polacy utrzymują kontakty z najwybitniejszymi przedstawicielami kultury zachodniej (biskup krakowski Mateusz prowadzi korespondencję ze słynnym teologiem i pisarzem, św. Bernardem z Clairvaux) Wiek XIV - po zjednoczeniu Polski następuje w epoce Kazimierza Wielkiego rozwój gospodarczy i kulturalny kraju. W 1364 roku powstaje Akademia Krakowska (siódmy z kolei uniwersytet europejski), a dzięki powstaniu sieci szkół parafialnych rozwija się oświata. W sztuce dominuje styl gotycki i piśmiennictwo łacińskie, ale pod koniec XIV wieku powstają pierwsze znane przekłady Pisma Świętego (pięknie iluminowany "Psałterz floriański") Wiek XV - to okres pełnego rozwoju kultury średniowiecznej, a zarazem pojawienia się nowych, renesansowych pierwiastków. Po reformie w 1400 roku następuje świetny rozwój Akademii Krakowskiej, w sztuce pojawiają się dzieła Wita Stwosza, twórcy najwyższej skali europejskiej. We wszystkich trzech okresach piśmiennictwo ma charakter dwujęzyczny, łacińsko-polski. Główną rolę odgrywała łacina, która umożliwiała w ogóle powstanie piśmiennictwa narodowego.